De Tien Geboden & Christendorm -deel I
1.0 Inleiding
'Heb u naaste lief als uzelf'. Moeten we onszelf liefhebben? Of is dat een trendy uitleg die vooral voortkomt uit de moderne psychologie? Lezen met een gekleurde bril nuanceert het liefdesgebod. Of zijn de Tien Geboden niet anders dan een verzinsel van de theologen uit de vroeg-kerkelijke geschiedenis?
Of mag je stellen, dat het beoogde doel alle middelen heiligen? Is psychologische onderdrukking - als jij niet gelooft overeenkomstig de religieuze geloofsleer, dan kom je in de hel - dan geoorloofd of toegestaan volgens God? Of als je niet gelooft dat Jezus alle zonden van jou en mij op zich heeft genomen, ga je dan ook naar de hel? De vraag die ik dan ook vaak stel: 'Is een religie, of een godsdienst - ongeachte welke religie - niet meer dan een allesomvattende bijna totalitiaire levensorde die uitbundig door 'evangelisten' wordt verkondigd?' En ..... als de religies zó overtuigd zijn van hun gelijk, 'hoe luidt Gods Wil dan ten aanzien van het menselijke gedrag?' Zijn wij niets ander dan 'marionetten van de Kosmos'? Of beschikken wij wel over een vrije wil?' De shadada of sjahaada (geloofsbelijdenis) bijvoorbeeld vat de kern van de islam bondig samen: 'God komt altijd op de eerste plaats en om het goddelijke te bereiken moet Mohammed, Zijn profeet, worden nagevolgd!' Is dat dan vrijheid? De vrijheid die vanuit humanitaire overwegingen omschreven behoort te worden als: het diepe innerlijke verlangen van ieder mens om baas over zijn eigen leven te zijn!
Volgens de iman Abdullah Haselhoef uit het Zeeuwse Krabbendijke geldt: 'Als God het gewild had, dan had Hij iedereen tot moslim gemaakt. Dat is duidelijk niet Gods bedoeling geweest'. [Elsevier, 3-11-2001]
2.0 Tolerantie 'Als je alles gelooft wat je leest, lees je beter niet'
Gedragsregels, leefregels tot aan onze normen en waarden toe. Wie is er niet mee in zijn leven grootgebracht? De opgelegde leef- en gedragregels van .... ja, van wie eigenlijk? De maatschappij, de Bijbel, de Thora, De Koran, de ouders, de school of de omgeving? Zijn wij vrij om te handelen zoals wij willen, mogen wij alle regels overtreden en negeren, alle traditionele leerstellingen ter zijde schuiven, toegeven aan alle genotzucht en op die manier hopen het nirwana - verlichting of verlossing - te bereiken? Wat is de juiste weg? Strikte morele richtlijnen volgen of doen wat je maar wilt? Traditionele waarden of doen wat dát moment in je opkomt? De Tien Geboden of de 'zeven stappen' op weg naar verlossing volgen en uiteindelijk het Paradijs - de hemel - vinden? Verdienen we de weg naar de hemel door 'goed te zijn', zoals vele religies 'propaganderen'? Of hoef ik me helemaal niet te houden aan bijvoorbeeld de Tien Geboden om toch in de hemel te komen? Ja, je kunt zelfs de vraag stellen: 'Wie is er nu 'heiliger' Mozes, Jezus of Mohammed?' Of, bepaal jij nu zélf wat je wilt geloven of niet wilt geloven? Ben je daarin vrij of wordt het vrije denken beperkt door opgelegde regels; bijvoorbeeld de sharia [1], een geloofsbelijdenis of de Tien Geboden?
Of anders geformuleerd: Welke waarheid is de (enige) ware? Het juiste antwoord op deze vraag is 'tolerantie'! We moeten niets geloven gewoon omdat een ander het zegt. Maar aangezien ons inzicht beperkt is, hebben we allen een verschillende benadering van de waarheid. Alleen vanuit een lege geest kunnen we onze zoektocht naar het zelf beginnen; naar mijn of jouw eigen waarheid én niet die van een ander! Laat ons proberen (geloofs-)overtuigingen te vervangen door juiste waarnemingen want elke mening die we koesteren, is een hindernis die ons afschermt van de waarheid. Een andere waarheid - een nieuwe visie - afwijzen is voor mij en hopelijk voor iedereen dan ook een gemiste kans tot innerlijke groei! Zelfstandig (leren) denken, is naar mijn mening dan ook met géén enkele ware leer in strijd!
Waarheid is als het zonlicht dat 's morgen traag maar langzamerhand meer groeit in intensiteit! Niemand is verder van de waarheid dan hij die alle antwoorden weet!
[1] Sharia is in de eerste plaats een religieuze plichtenleer die het menselijk handelen in wereldse en religieuze zaken bepaalt, zowel in relatie van mensen onderling als van mens tot God.
3.0 Normen 'Koranische of christelijke normen en waarden' 'De mens heeft de neiging zijn geloof en zijn ethiek aan te passen aan wat hem goed uitkomt'
Normen zijn gedragregels, opvattingen over hoe men zich in bepaalde omstandigheden hoort te gedragen. Wetten zijn een formele vorm van normen. Maar niet alle normen liggen bij wet vast. De manier waarop wij dagelijks met elkaar omgaan, is gebaseerd op een aantal gedragregels die nergens worden geformuleerd, maar waar we ons toch allemaal aan houden. Normen zijn op de onderliggende waarden gebaseerd. Daarbij gaat het om de fundamentele idealen die zin en betekenis geven aan het eigen leven én aan de samenleving. Het gaat om principes die men belangrijk vindt en waarop normen gebaseerd worden. Voorbeelden zijn vrijheid (van meningsuiting), gerechtigheid, naastenliefde, gewetensvrijheid, etc. etc. Bij eventuele verlies van bijvoorbeeld van normbesef [1] en normvervaging ontstaan er maatschappelijke spanningen. Denk maar eens aan de gebeurtenissen in Egypte en Tunesië. Het gevolg kan zijn, dat elk individu voor zichzelf gaat bepalen wat kan en wat niet kan. Maar elk individu hanteert weer andere standaarden. Dus men komt in botsing met elkaar. Het conflictgehalte van de samenleving neemt toe, samen met het gevoel van onzekerheid en stuurloosheid. De mens gaat dan op zoek naar een nieuwe houvast, wat zich op verschillende manier kan uiten. De mens is zoekende, 'vatbaar' voor extremistische (geloofs-)ideeën en in het uiterste geval compleet stuurloos; men wil zich graag 'her-bronnen' en gaat op zoek naar belangrijker waarden in het leven.
Religies of instituten zijn niet de houdster van de waarheid; ze is erfgenaam van een traditie van 'Godszoekers'! Religies hebben dan ook sterk de neiging een (te) sterke invloed uit te willen oefenen op de (her)handhaving van de bestaande ('oude') normen en waarden. Soms gaat dit gepaard met een positief gevolg, maar soms ook met een negatieve uitwerking. Denk maar eens aan de radicalisering van grote groepen gelovigen; de (geloofs-)fundamentalisten. Maar volgens de islam wordt elk mens puur en onschuldig geboren met een perfect geloof in God, vrij van elke zonde (islam kent geen erfzonde), begiftigd met vrije wil, gevoelens, intellect maar ook met een universeel vermogen goed en kwaad van elkaar te onderscheiden. Maar helaas, tijdens het leven wordt men voortdurend geconfronteerd met momenten en situaties waarin men moet kiezen tussen het goede en het kwade. De vraag of ik mijn oude normen en waarden zal blijven volgen, wordt vaak op de proef gesteld. Als reactie blijft men zich vaak vastklampen aan zijn of haar 'oude' geloofsovertuigingen en mogelijke vernieuwende inzichten worden definitief ter zijde geschoven! De mens wordt door de ogen van de islamologen dan ook gezien als ethisch-religieus wezen; een mens waarvan zij verwachten dat ze doordrongen en overgoten zijn van/ met een psycho-spiritueel model - de ideale moslim. Dit alles is vervat en conform de geloofsregels van de Koran; de sharia of shari'ah [2]. Maar de wetten waar een moslim naar moet leven, worden niet alléén van de Koran afgeleid. De islamitische wet, de sharia, heeft vier bronnen; de Koran, de Soenna en de Hadith [3], de analogie (Qiyas) en de overeenstemming (Idjma of Ijma). In de praktijk is de overeenstemming de belangrijkste bron. Maar wanneer moslims het ergens over eens zijn, betekent die overeenstemming dat God het zo gewild heeft, want het is onvoorstelbaar dat God de gelovigen eenstemmig laat dwalen. Analogie is eigenlijk geen bron in de gewone betekenis van het woord. Het komt erop neer dat als wijn verboden is, andere alcoholische dranken dan naar analogie van wijn ook verboden zijn.
Op basis van de Koran en Sunnah of Soennah [4] worden door de islamitische geleerden dan 5 basisvoorwaarden (vereisten, behoeften) onderscheiden; religie, leven, intellect en kennis, pro-creatie en bezit. En al deze basisvoorwaarden zouden er toe moeten leiden, dat het beschreven leven van de profeet Mohammed fungeert als een rolmodel voor iedere moslim; als een soort toepassing in de praktijk van het Woord van God. Koran en Sunnah verschaffen veel informatie over het persoonlijkheidsideaal van de moslim. Maar aan de andere kant wordt duidelijk gewezen op de gevolgen van het niet naleven van de Wetten van Mohammed. Het veronachtzamen ervan zou kunnen leiden tot totale chaos en ontwrichting van het leven én de samenleving!
« Waarschuw de mensen, want jij bent slechts een waarschuwer. Je hebt niet de autoriteit om iemand te dwingen'» [Koran 88: 22-23]
Hoewel de Koran overleg tussen gelovigen aanmoedigt, is het zo dat overleg niet noodzakelijk tot het juiste waardeoordeel leidt. Toch zal er volgens de Koran altijd een groep islamologen of theologen zijn die de basiswaarden en normen blijven verdedigen, ook als de meerderheid de 'verkeerde' kant dreigt op te gaan.
« Laat er uit jullie een gemeenschap voortkomen van mensen die oproepen tot het goede, het behoorlijke gebieden en het verwerpelijke verbieden. Zij zijn het die het welgaat » [Koran 3:102]
De groep van islamitische geleerden of theologen zullen altijd een koers aanhouden overeenkomstig de Koranisch wetgeving; de Koran wordt als leidraad gebruikt. Echter alle hervormingen en aanpassingen aan de maatschappelijke vooruitgang die niet door de inhouden van de Koran worden gedekt, worden beschouwd als ongewenste aanvallen op de goddelijke structuur van de Koran én daarmee dus op Allah zelf. Maar omdat de sharia en de fiqh [5] niet tijdens Mohammeds leven zijn geopenbaard, kunnen ze volgens mijn mening niet dwingend en overanderbaar zijn. Het is geen goddelijke Wet, maar gevormd op basis van latere inzichten. En dat geldt voor vele wetten, regels en voorschriften. En ............ dat geldt voor álle Heilige Gesschriften!
Daarom geldt voor mij: 'Zoekers inspireren meer dan verkondigers!'
[1] Normbesef is de overtuiging - de gedachte achter de gedachte - dat men normen moet naleven in het belang van het individu en de samenleving. [2] Sharia is in de eerste plaats een religieuze plichtenleer die het menselijke handelen in wereldse en religieuze zaken bepaalt, zowel in de relatie van mensen onderling als van mens tot God. Men spreekt van de islamitische wet of de wet van God. Fiqh of plichtenleer wordt binnen de islam gezien als de jurisprudentie van de sharia. [3] Hadith: de mondelinge overleveringen van uitspraken en handelingen die toegeschreven worden aan profeet Mohammed. [4] Soennah: de gebruikelijke manier van doen van Mohammed; de voorbeelden en uitspraken van Mohammed. Een aanbevelingswaardige (maar niet verplicht) handeling. De soennieten zijn mensen die zich houden aan Mohammeds manier van doen. Het is zijn manier van leven die zij willen navolgen. [5] Fiqh of plichtenleer wordt binnen de islam gezien als de jurisprudentie van de sharia.
4.0 Moraliteit & onafhankelijkheid 'Vrij en ongebonden willen zijn'
Opvoeden is een constant proces, dat door onze ouders in gang wordt gezet en door onszelf een leven lang wordt voortgezet. Religieus opvoeden is slechts het begeleiden naar de religieuze 'volwassenheid'.
Ouders met verantwoordelijkheidsgevoel wijden tijdens het opvoeden van hun kroost een groot deel van hun energie aan het vaststellen van grenzen. Zodra de 'kleintjes' in staat zijn keuzes te maken, beginnen ouders hun geboden - gedragscodes - bij te brengen die hun veiligheid en functioneren in de maatschappij moeten waarborgen. 'Doe dit .... Doe dat'. 'Dit mag wel en dat mag niet'. ........ vormen het opvoedingsgereedschap dat al duizenden jaren wordt gehanteerd, en waarmee onze externe grenzen worden gevormd die aangeven wat wel en niet gepast en aanvaardbaar is. In een reactie op de oplegging van externe grenzen of leefregels proberen kinderen (juist) uit alle macht innerlijke grenzen te stellen, wat zich als verzet tegen opgelegde gehoorzaamheid uit. Kinderen van een jaar of twee leren al snel met het woordje 'nee!' te gebruiken om voor hun onafhankelijkheid op te komen, wat in de tienerjaren tot uitdrukking komt om zich tegen het gezag te verzetten. Van de volwassen wordt vereist, dat een groot deel van de ontwikkeling van hun aangeleerde vaardigheden van natuurlijk verzet tegen ouders en andere gezagsdragers - van wie we de goedkeuring en steun nodig hebben - juist wordt gecamoufleerd; niet (te) opzichtig wordt getoond of wordt opgemerkt. Want er bestaat nu eenmaal een kans, dat 'opstandig' gedrag niet door de maatschappij wordt getolereerd. Nu kunnen we wel proberen om de gezagdragers en vele voorschriften te veranderen, maar wat blijft is het diepe innerlijke verlangen van ieder mens om baas over ons eigen leven te zijn of op zijn minst te worden! En juist dat fundamentele 'levensrecht' - de innerlijke, niet aflatende natuurlijke vrijheidsdrang - wordt ons door de opgelegde en gedicteerde gedrags-, geloofs- en leefregels in wezen ontnomen.
De morele regels zijn oorspronkelijk in het leven geroepen om individuen en gemeenschappen tegen onnodig 'lijden' te beschermen; tegen zichzelf dan wel tegen de anderen. De Tien Geboden bijvoorbeeld zijn niet alleen de morele wegwijzers van onze joods-christelijke cultuur, maar ook de 'zuilen' van de islam! Maar deze voorschriften, regels, geboden hebben duizenden jaren lang juist onze ethische keuzen richting gegeven. Ze vormen een krachtig recept voor morele gezondheid, en de wereld zou er veel mooier uitzien als mensen zich gedroegen zoals hun werd gezegd en dus deden wat uiteindelijk goed voor hen was. Helaas is het bevolen worden iets heel anders dan bewuste (vrije) keuze [1] maken, die het grootste goed dienen. Ons wordt bevolen geen moord te plegen, maar elk jaar worden in de Verenigde Staten meer dan zestienduizend mensen vermoord en in de naam van God of vaderland worden er in gewapende conflicten tienduizenden mensen gedood. Het is de tijd om Geboden door Geloften te veranderen!
'We hebben alléén onze wetten nodig, omdat we de volledige liefde en verbondenheid nog niet hebben gerealiseerd'.
[1] Nieuwsbrief, 'Islam & Vrijheid', 2014
5.0 Wat zijn de Tien Geboden? 'De Tien Geboden in christelijk perspectief' 'Calvijn noemde de wet niet alleen een spiegel waarin we onze zonden zien, maar ook een 'regel der dankbaarheid'
Het verhaal over de Tien Geboden is bij de meeste mensen het bekendste uit de Bijbel hoewel het verhaal, zij het in een andere versie, ook in de Thora te lezen is. Andere benamingen voor de Tien Geboden zijn: 'De tafelen der wet', 'Wet des He(e)ren', 'decalogus' of 'decaloog'. De Tien Geboden zijn te beschouwen als tien wetten (ge- en verboden) in de Bijbel die - volgens de joods-christelijke traditie - God vlak na de uittocht uit Egypte aan de Israëlieten gaf. De Tien Geboden - letterlijk 'Tien woorden of Tien uitspraken' - bevatten de tien leefregels die door God aan de mensen gegeven zouden zijn! Ze zijn in essentie een samenvatting van de meer dan 600 ge- en verboden die in de Wet van het Oude Testament staan. De eerste vier ('hoofd')geboden hebben betrekking op onze relatie met God. De daaropvolgende zes geboden gaan over onze relatie met elkaar; geboden die de intermenselijke relaties omschrijven!
De Tien Geboden zijn in de Bijbel in Exodus 20: 1-17 en Deuteronomium 5: 6-21 vastgelegd. Over de eerste twee tafelen wordt gezegd, dat ze niet alleen door God waren gemaakt, maar dat ze ook waren 'beschreven door Gods Vinger', waarmee kennelijk Gods Geest wordt bedoeld [Ex. 31:18, Deut. 4:13; 5:22;9:10]. De Tien woorden zijn door God uitgesproken bij een Godsverschijning [theofanie, Deut. 5:4] en worden als de samenvatting en de verkondiging van de Wet van God beschouwd ['de verbondsakte of platen van het verbond', Ex. 25:16, Ex. 31:18; 32:15;34:29]! Het is voor ontelbare christenen dan ook hét gezaghebbende Woord van God! De Tien woorden - de tien leefregels - worden beschouws als dé voorwaarden waaraan men moet voldoen om een leven te leiden dat bevrijd is van de 'slavernij van de zonde'. De Tien woorden staan dan ook in het kader van Gods genade, maar ook de concrete opdracht aan Gods woord te gehoorzamen. De decaloog is dus een weg ten leven [Deut. 30:16], vinden vele christelijke gelovigen!
In de Koran wordt de Tien Geboden niet als zodanig genoemd. Wel komen diezelfde geboden voor zoals overgeleverd in de Thora [De Bijbel en de Thoa behoren tot de Heilige boeken van de islam], maar worden nirt als de Tien Geboden van Mozes genoemd. Maar in Soera Het Vee 151-152 is er wel een sterke verwijzing naar de Tien Geboden te vinden. Daarnaast is er consensus binnen de islam, dat Mozes op de berg Sinaï de Tien Geboden heeft ontvangen. De Tien Geboden zijn vermoedelijk uit de twee boeken Thora en Bijbel overgenomen, enigszins anders geformuleerd en verspreid komen ze toch voor in de Koran. Maar waar christenen zich tegenwoordig vaak minder streng aan de Tien Geboden houden, worden in de islamitische landen de leefregels vaak nog streng(er) nageleefd. De Koran is voor de meeste moslims het geopenbaarde Woord van God en daarom de eerste bron voor het islamitisch recht. De Koran is echter geen wetboek. Slechts 500 van de 6219 versregels (acht procent) bevatten juridische elementen. De meeste daarvan hebben betrekking op rituelen en aanbidding; ongeveer 80 versregels hebben een juridisch karakter in engere zin. Wel zijn er in de Koran een aantal ethische basiswaarden (bijv. eerlijkheid, integriteit, onkreukbaarheid, etc.) voor het menselijke handelen geformuleerd, maar voor het plegen van strafbare feiten wordt vaak verwezen naar de Sunnah of Soennah; de voorbeelden en uitspraken van Mohammed.
Besef, dat de Tien Geboden eeuwenlang een zeer sterke invloed op de hele samenleving heeft uitgeoefend en dat heden ten dage nog steeds doen!
5.1 Het vernieuw(en)de 'Verbond'? 'Al ons geloof is van horen en zeggen' 'Alle geloofstaal is van geslacht tot geslacht overgeleverde taal'
Vaak wordt geloven en de (Tien) Geboden in verband gebracht met religie. Geloven in een religieuze context wordt dan gezien als een vorm van overtuiging en vertrouwen in God of goden, een hogere waarheid of realiteit (bijvoorbeeld nirwana), een instituut dat een bepaalde overtuiging belichaamt, of een systeem van leefregels. In het christendom staat nog steeds het (tradiotionele kerkelijke) geloof [1] centraal, maar dit geloof heeft in de loop der eeuwen diverse betekenissen gekregen en wijzigingen ondergaan. De één legt de nadruk op het aspect 'vertrouwen' (zoals in een menselijke relatie) en stelt het vertrouwen in Gods goedheid centraal, voor de ander is geloven in God een vorm van zekerheid of kennis en voor weer anderen is de Bijbel hét gesproken Woord van God. Maar over het overgrote deel van de christenen wordt niet aan het bestaan van God getwijfeld, of aan Christus de Zoon van God. Dit in tegenstelling tot de islam, waarin de zoon van God niet als zodaning wordt herkend en geaccepteerd. 'Hij' is niet goddelijk, ofwel een zoon van Allah. Jezus Christus is slechst een profeet, een wonderdoener, een boodschapper; Mohammed is de allergrootste profeet. De Koran komt met aanwijzingen dat Jezus de dood niet heeft overwonnen. De interpretatie is, dat Allah hem gered heeft van de kruisiging en hij levend naar de hemel is opgestegen [Koran 4:157]. Zijn taak was niet om te sterven voor andersmans zonden, want ieder mens wordt door God als individu beoordeeld. Niemand hoeft de zonden van anderen te torsen!
In het christendom heeft de kerk de Tien Geboden - andere benamingen zijn: de 'tien woorden', 'de stenen tafelen', 'de wet des He(e)ren', of decaloog - toch een centrale plaats gegeven en op die manier een grote invloed op ons dagelijks leven uitoefent. De Tien Geboden waren dikwijls verbonden met een schuldbelijdenis, ondanks dat verschillende stromingen onder de christenen die de Geboden op verschillende manieren interpreteren. Hoewel er ver voor kerkvader Augustinus (354-430) de Geboden een belangrijk onderdeel van de catechese (kerkelijk onderricht) vormden, spelen er zich heden ten dage nogal wat vragen rond de uitleg van de Tien Geboden. In het christendom zijn er dan ook twee interpretatiewijzen gangbaar, namelijk als 'wet' (gij zult, dit of dat doen/ nalaten) en als 'belofte' (woorden van belofte en bevrijding van zonden). Dit in tegenstelling tot de islam, waarin het accent veel meer ligt op de aanvaarding van de religieuze plichtenleer; de sharia [2]. Het blijkt, dat het geloven én de daden in de islam zeer innig met elkaar verbonden zijn. Beide zijn zelfs onlosmakelijk aan elkaar gebonden. Geloven is dan een werkwoord geworden. Het volstaat niet om te 'geloven', dat men rechtvaardig moet zijn, men moet zich ook rechtvaardig gedragen!
De Koran en de Sunnah [3] maar ook de Bijbel en de Thora verschaffen ons dus veel informatie over de morele kenmerken van het persoonlijkheidsideaal van een moslim, een christen of een jood. Het leven van bijvoorbeeld Jezus Christus en de profeet Mohammed fungeert daarbij als rolmodel, als een soort toepassing in de praktijk van het Woord van God.
[1] De formulering van het traditionele kerkelijke geloof: 'Daarom zond God zijn zoon Jezus om Gods vergiffenis voor de zonden van de mens te brengen. Door zich met Zijn dood op te offeren voor de mensheid, bracht Jezus de verzoening met God tot stand. Om dit offer van verzoening, of verlossing, te kunnen aanvaarden, moesten de mensen Jezus als Heer en Verlosser accepteren. Zij doen dat door de doop, een rituele reiniging, waardoor bekeerlingen hun zonden uit het verleden symbolisch wegpoetsen om te kunnen leven volgens de ethiek die Jezus onderricht heeft'. [2] Sharia of sjari'a - De Shariah (letterlijk: het pad naar levend-gevend water) is het geheel van de islamitische wettelijke traditie, ook wel de islamitische wet genoemd die over alle aspecten van het leven van een moslim handelt, van dagelijkse activiteiten tot spirituele zaken, strafrecht, familierecht, economie, dierenrecht, enz. Ook ecologie heeft een prominente plaats in de islam: één achtste van de Koranische verzen handelen erover. Het betreft een theoretisch, richtinggevend model! [3] Sunnah is de manier, volgorde van aanbidding, uitspraken van profeet Mohammed. Dit vormt voor de meeste moslims de ideale manier van leven en doen en is een model voor het eigen leven. In het Arabisch betekent 'sunnah' pad of weg. In de islamitische betekenis vormen het de daden en de uispraken van de profeet Mohammed.
5.2 Het goddelijk verbond 'Oud of nieuw verbond?' 'Oud of nieuw geloof?'
De overheersende Bijbelse gedachte is, dat het geven van de Geboden en van de Wet deel uit maakte van het verbond dat God toen met zijn volk Israël heeft bezegeld. Het verbond van God met Israël waarin een concrete vorm van Gods normen voor het volk Israël werd gegeven, is - zo zegt het Nieuwe Testament - in de Christus-Verschijning 'vernieuwd'. Er heeft toentertijd duidelijk een accentverschuiving plaatsgevonden en wel van een opsomming van Geboden die je van buiten uit werden opgelegd naar voorschriften die het innerlijke hart beroeren. De vernieuwing bestaat daarin dat God de 'wet' in onze harten schrijft. De Tien Geboden krijgen dan een meer universele lading die in Jezus Christus' aanwezigheid op aarde hun volle betekenis hebben gekregen. Je zou kunnen zeggen, dat Jezus de Geboden niet heeft afgeschaft maar ze naar een hoger niveau - Goddelijk Plan - heeft getild; naar een nieuwe spiritualiteit!
5.2.1. Oud verbond? 'Oudtestamentische wetten; eeuwenoude overtuigingen'
Voor het traditionele christelijke geloof vormen de Tien Geboden een duidelijke 'heen-wijzing naar Christus'. Dat kunnen we o.a. lezen in het Nieuwe Testament, waarin we Jezus horen zeggen dat de 'ganse wet en de profeten' opgehangen worden aan twee allesomvattende, simpele geboden: de liefde tot en voor God én de liefde voor de naaste. 'Heb je naaste lief als jezelf' zoals Jezus het vele malen heeft verkondigd, vormen juist de kapstokken waaraan alle voorschriften hangen. Op die manier moedigt Jezus' uitspraak ons aan om de liefde tot God en de naaste in dit concrete leven handen en voeten te geven; een opofferende naastenliefde zo wordt er binnen de christelijke gemeenschappen gepredikt. Juist deze bekende woorden zijn in tegenspraak tot wat bepaalde seculiere groeperingen binnen het christelijke geloof verkondigen, namelijk geloven in Jezus Christus betekent leven onder het 'nieuwe' verbond: 'Vergeving door Zijn offer op Golgotha en leven naar Zijn Wil' [Matt. 7:21] wat zou moeten leiden tot een ultieme verzoening met God!
- Maar is dat wel zo, vraag ik me af.
En ......... 'De oude gedachten van de Tien Geboden zijn eerder met een schuldbelijdenis verbonden dan met liefde, want God heeft als Schepper recht op gehoorzaamheid van zijn schepselen; als de Here, de God van het verbond, en als de Vader van Jezus Christus, heeft Hij recht op dankbare toewijding van Zijn kinderen'. De Tien Geboden fungeren als een soort biechtspiegel: hoe staat mijn leven ervoor, voldoe ik nog aan de normen die God mij stelt? Wij moeten Gods geboden gehoorzamen, niet alleen in de letter maar ook in de Geest.
- Maar is dat wel zo, vraag ik me af.
Zelfs Paulus sprak van de wet als tuchtmeester die ons tot Christus brengt [Gal. 3:24]. Ook Paulus spreekt over de wet als 'rechtvaardig, heilig en goed'. [Rom. 7:12-16] Daarbij wijst Paulus de wet als middel om de zaligheid te verdienen, af.
In de Bijbel staat volgens deze kerkelijke wetenschap dus het Woord van God geschreven, gedicteerd door de boodschappers of profeten van God. Dat unieke Woord zou dicteren en verkondigen wat God wel of niet van ons zou verlangen. Dat Woord van God zou inhouden wat God wel of niet van ons zou verwachten. Dat Woord van God zou aangeven wat God wenste van ons. Dat geschreven Woord vertelde wat goed en kwaad was. Dat Woord vertelde hoe jij moest leven, hoe jij je moest gedragen............ hoe jij je moest gedragen naar God toe. Dit alles zou vervat zijn in regels en dogma's opgesteld door de boodschappers van God. Op dit moment zijn de meeste verhalen en theologen het er dus wel over eens: de mensen zijn onvolmaakt in het oog van God, Allah of |Al-Wat-Is| en ze moeten iets doen om die volmaaktheid te verwerven. Afwisselend wordt dit aangeduid als Zuivering, Verlossing, Verlichting. Maar niets is minder waar, want God heeft de belangrijkste Wet - de wet van de Vrije Wil - aan de mensheid gegeven. Op basis van deze Wet is iedere geïncarneerde ziel - ieder mens - vrij om te doen wat hij of zij wenst te doen. Niet leven volgens de kerkelijke dogma's en opgelegde regels is niet het verwerpen van Gods geboden, maar ze juist ondergaan! Je ondergaat en accepteert het leven door juist de door mensen opgelegde regels te verwerpen en zelf het leven ter hand te nemen, door zelf te kiezen wat wel en wat niet goed is. Wat wel of niet goed is voor jouw persoonlijke ervaring, jouw persoonlijke beleving van het geloof in God.
De kerkelijke, en theologische benadering verwijst ons naar de meest essentiële vraag die wij eigenlijk permanent in ons leven behoren te stellen. De vraag die meer betrekking heeft op onze eigen normen en waarden - de principes, de wetten, de geboden. De vraag die het huidige kerkelijke geloofsthema als het ware 'blootlegt': 'Of ik wel of niet voldoe aan de normen van God, de wetten van God?' Of hebben deze 'ontvangen' wetten nu juist te maken met de door ons beschreven dan wel gedicteerde geschriften over hoe het karakter van God dan wel zou kunnen zijn? 'God is een boze, straffende God, die eist dat wij gehoorzamen aan Zijn Wetten'............ is helaas de mening van ontelbaren christenen, joden, moslims en vele andere gelovigen. Wij hebben door het zelf opstellen van geschreven en ongeschreven wetten overtuigingen over God gecreëerd die onmenselijk of zelfs God onwaardig zijn. Deze 'heilig' verklaarde wetten - als je je gedraagt volgens de voorschriften en opgelegde regels van de Tien Geboden - hebben sterk de neiging dat wij denken hiermee God te kunnen behagen. [De Bijbel stelt het 'zonder geloof onmogelijk is God te behagen' [Hebr. 11:6]. Maar wat vele gelovigen vergeten, is dat God niet alleen de Wet van de Liefde hanteert, maar ook de Wet van de Vrije Wil heeft geschapen. Het zit als het ware in onze natuur - in ons DNA (Divine Natural Awareness) - om zelf ons eigen Pad der Verlichting [1] te zoeken. Niet het volgen van die ander! Dat druist tegen alle aangeboren principes in!
Zijn de Tien Geboden dan daadwerkelijk door God zo bedoeld, zoals wij - 'geloofsextrimisten' - nu geloven? Of is dat alleen maar de menselijke 'vlag' hanteren die de onwaarheid over de werkelijke bedoeling die God met ons heeft, proberen te verbloemen? Anders gezegd: 'begrijpen wij God wel echt?'
[1] Nieuwsbrief 'Verlichhting of Nirwana', april 2010
6.0 De geschiedenis blijft zich maar herhalen 'Wanneer veranderen wij eens?'
Nog steeds wordt er door de georganiseerde religies gepredikt, dat wij afgescheiden zijn van God én dat wij God dienen te behagen door Zijn Wetten te volgen, om in de hemel te komen. Dit idee, deze illusie van de grote afscheiding dat al eeuwen voortduurt en nog steeds heerst, is als een molensteen om de 'nek van het nieuwe-geloof' van Jezus; de nieuwe spiritualiteit. De georganiseerde relligies eisen nog steeds dat je hun leerstellingen gelooft; dat je ze op hun woord gelooft. Maar helaas, religies zijn niets anders dan instituten die zijn opgetrokken rondom een bepaald idee over hóe de dingen in elkaar steken; hoe God behoort te zijn, hoe God handelt én oordeelt volgens onze beperkte, bekrompen gedachten. Ook de islamitische theologie heeft geworsteld met de kwesties van de vrije wil wat uiteindelijk geleid heeft tot het dominante Ash'ari, waarin de menselijke vrije wil en de goddelijk jabr [2] verenigbaar en verdedigbaar zijn voor de islamitische gelovigen.
[2] Jabr: de goddelijke autoritaire macht.
7.0 Het Nieuw-geloven van Jezus
'Wat is geloof?' Het is absolute zekerheid dat onze hoop ook werkelijkheid wordt en het is het bewijs van dingen die wij niet kunnen zien'. [Hebreeën 11:1]
Het traditionele geloof is een geloof volgens tradities en overleveringen. De oorsprong van dit traditioneel of christelijk geloof is de 1e Concilie van Nicea en Constantinopel [1]. Tijdens deze concilies zijn de regels en de dogma's samengesteld, waarvan wij nú nog getuigen zijn. Op basis van deze geloofsgetuigenissen - geloofsbelijdenissen - hebben wij ons huidig kerkelijk geloof gebaseerd. Dit kerkelijke geloof of traditioneel geloof is voor vele mensen nog steeds hun persoonlijke leidraad voor het leven; een houvast op basis van de opgestelde regels en dogma's beleven zij hun geloof. Ze beleven dit geloof volgens opgestelde of - als je dat beter vindt - voorgeschreven regels. Zij leven dus naar de 'wet van de regels van de kerk'.
- Is dat echt geloven, vraag ik me af?
Het was juist Jezus die telkens in verzet kwam tegen het idee, dat het ware geloof bestond uit het volgen van allerlei rituele voorschrften; regels die met reinheid te maken hadden en regels die op grond van opvattingen over reinheid (bijv. regels over besnijdenis) andere mensen uitsluiten. Hij sprak zich herhaaldelijk uit tegen het absoluut stellen van dergelijke regels! Het was zeker niet Jezus' bedoeling geweest het joodse geloof de rug toe te keren, maar zijn nieuwe verkondiging - zijn nieuwe spiritualiteit - betekende juist het begin van een nieuw elan. Een nieuwe houding die zou moeten leiden tot een nieuwe spiritualiteit. Niet een nieuwe Kerk zoals de bisschoppen van de 1e Concilie van Nicea en Constantinopel voor ogen hadden! De essentie van de boodschap van Jezus - een nieuwe evangelie, dé nieuwe spiritualiteit - was zeker niet bedoeld om een nieuwe kerk - nieuw instituut, een nieuwe georganiseerde religie - te vormen. Neen, Jezus vond dat het handhaven van bestaande, oude regeltjes en wetten totaal niet in proportie stond met de onbenulligheden ervan, waardoor de essentie van het nieuw-geloof niet of nauwelijk aan bod kwam. Jezus gaf heel duidelijk aan, dat geloof met innerlijke beleving te maken heeft, met innerlijk gevoel. Let wel innerlijk gevoel, niet een gevoel dat zo maar komt aanwaaien. Het innerlijk gevoel dat door de Eeuwige Ziel - God - wordt vertegenwoordigd. Dat enige, unieke gevoel vertegenwoordigt God in je lichaam; door aanwezig te zijn in je ziel. Dat gevoel die beleving wordt ontkent door de Kerk, omdat zij de voorgeschreven regels en dogma's blijven volgen want zo staat het nu eenmaal geschreven in de Bijbel; in de Geboden!
Geloof in God is niets anders dan je laten leiden door je innerlijke gevoel van al-wetendheid: 'Ik weet dat God bestaat', is iets anders dan 'Ik geloof dat God bestaat'. Het al-weten komt vanuit het Goddelijke gevoel dat vanuit je hart komt én niet uit de opgelegde regels. Door het te weten, weet je bij elke stap in je precair leventje welke stap de juiste stap is. Niet door de opgelegde regels te volgen, maar door te luisteren naar je innerlijk gevoel. Op die manier word je bevrijd van een last, die door de religies zijn opgelegd. Bevrijd je daarom van die opgelegde regels en het innerlijke gevoel - jouw geloof in God - komt tot een uitdrukking via Gods Liefde in jou!
[1] Het eerste Concilie van Nicea was een concilie van christelijke bisschoppen die bijeengeroepen waren in Nicea in Bithynië (hedendaags Iznik in Turkije) door Romeinse keizer Constantijn I in 325. Dit eerste oecumenisch concilie was de eerste poging om consensus te bereiken in de Kerk door middel van een vergadering die het hele christendom vertegenwoordigde.
8.0 Waarom nog handhaven van de Geboden?
Waarom predikt de georganiseerde religies - het christendom, de islam en vele andere geloven - nog steeds 'angst voor eeuwig Hel' of 'Vagevuur en verdoemenis'? Waarom prediken de religies nog steeds, dat je moet voldoen aan de eisen die God je stelt? Waarom niet 'vrij' kunnen zijn van theologische inmengingen, doctrines en veel dogma's? Waarom worden er dan - zelfs vandaag de dag - nog steeds begrippen als Hel, Vagevuur, Satan of Duivel en Verdoemenis gepredikt? Waarom zogenaamd 'Verlossing door de Kerk' prediken als men in staat is zichzelf te verlossen van het 'Kwaad'. Waarom dan niet de nieuwe spirituele leer van Jezus aanvaarden en deze leer meer zien als een 'persoonlijke her-kansing'?
De begrippen Hel en Vagevuur 'werken' nog steeds bij de mensen. De meeste georganiseerde religies zijn gebaseerd op het angst; angst en nog eens angst! Met behulp van zelfgecreëerde angstbeelden wisten de georganiseerde religies hun zielen te winnen én te behouden. Zolang mensen maar denken dat God net is als de mens - genadeloos, egoïstisch, rancuneus en wraakzuchtig - zolang zullen ze in de Hel blijven geloven en in een God die hen daar heen stuurt. In vroegere dagen konden de meeste mensen zich geen God voorstellen die boven dat alles stond. Dus accepteerden ze de leer van de georganiseerde religies, instanties of instituten, zoals 'de kerk' om de 'vreselijke wrake Gods te vrezen'. [Jozua 10:10-11; Numeri 25: 4-9; Jozua 8: 1-30, 2 Kongingen 8:1; 2 Koningen 19:35, 1 Koningen 20: 28-30; 2 Kronieken 13:16-17. 'De mensen trekken tegen elkaar op en verminken elkaar, doden elkaar, want hun is onomwonden verteld dat God hetzelfde met hen doet, en dat God wil dat zij het elkaar aandoen']. Het leek of de mensen het zelfvertrouwen misten om zichzelf goed te vinden, om te zien dat ze goed handelen, uit zichzelf en om hun eigen redenen. Dus moesten ze - de Kerk, om zichzelf in de hand te houden -, een religie ontwerpen die leerde over een boze en een vergeldende God! De enige manier om je hier tegen te beschermen, aldus de Kerk, is de geloofsbelijdenis van de (Rooms-Katholieke en de Protestantse) Kerk te accepteren en de leer van Jezus te zien door de bril van de Paulus [de brief van Paulus aan Titus 3:5], [1 Korinthiërs 15:3-4] en [Johannes 3:16-18]. Je kunt alleen 'gered' worden wanneer jij je volledig overgeeft aan de 'verlossingsleer van de Kerk'!
- Maar valt er een verschil te bespeuren in de diverse religies? Neen, eigenlijk niet!
Lees eens de Koran [Soera 35:35] waarin staat: 'Maar zij die Allah afwijzen, hun wacht het Vuur van de Hel ...,. Aldus belonen wij alle ondankbaren!' [Soera 9:29] 'Strijd tegen hen die niet in Allah of in de laatste Dag geloven. Strijd tegen hen die zich niet houden aan alle geboden en verboden van Allah en zijn Boodschapper. Strijd tegen hen die niet de Religie van de Waarheid erkennen'! De Koran verklaart duidelijk, aangaande de ongelovigen: 'Hun daden zijn als een luchtspiegeling in de woestijn. De dorstige houdt ze voor een oase, tot hij die bereikt en ontdekt dat er niets is; wel zal hij Allah vinden, die gezwind de rekening met hem vereffent, want Allah talmt niet als er moet worden afgerekend'. [Soera 9:26] 'Hij straf de ongelovigen. Aldus honoreert hij allen zonder geloof'.
De islam heeft vrouwen herhaaldelijk in een ondergeschikte positie geplaatst, maar het christendom - de orthodoxie - hopelijk toch niet? Wel, lees de Bijbel eens [1 Korinthiërs 1:4-9] of [Efeziërs 5:22-24]: 'Vrouwen, onderwerp u aan uw man als aan de Heer. Want de man is het hoofd van de vrouw, zoals Christus het hoofd is van de kerk .............. Maar zoals de kerk onderdanig is aan Christus, zo moeten ook de vrouwen hun man in alles onderdanig zijn'.
9.0 De verinnerlijking 'Iemands religie is het product van zijn geboorteplek en zijn vroegste opvoeding' 'Het volgen van die ander, is het ontkennen van je innerlijke Zelf'
De verinnerlijking van de 'wet'
Een religie of een godsdienst kun je omschrijven als het geheel van de plechtigheden, of de leerstellingen van een godsverering. Een grondeigenschap van alle religies is de overgave aan de wil van God. In alle religies behoort het in de eerste plaats om de fundamenten van het menselijke bestaan, te gaan. Er zou antwoord gegeven moeten worden op belangrijke vragen van de mens, bijvoorbeeld over het bestaan van de wereld, het leven na de dood, ethische kwesties en de zin van het leven. Maar de geschiedenis heeft tot nu toe geleerd, dat de verschillende religies om het waarheidsprincipe of waarheidsgehalte van hun 'codes of leefregels' strijden, om het gezag dat de 'gedicteerde' moraliteit - hun zedelijkheid - ondersteunt. Maar je kunt ethiek niet vastleggen door wetgeving, door opgelegde leefregels. Je kunt geen wet uitvaardigen die zegt: 'Houd van elkander; heb uw naaste lief als uzelf'. Of een wet die een hemelse 'Terugreis' garandeert!
De wereld moet nu nog steeds een (geloofs-)systeem - een nieuwe religie, een nieuwe spiritualiteit - bedenken, die een totaaloplossing biedt. Want het probleem is dat goedheid, eerlijkheid, oprechtheid morele thema's zijn en geen politieke, dwangmatige opgelegde leefregels zoals de sharia, [de politieke islam] of de Tien Geboden zijn. De religies trachten via gedicteerde leefregels juist om goedheid op te leggen en eerlijkheid te verzekeren. Maar er is slechts één plek waar goedheid wordt geboren, en dat is in het hart van een mens. Er is maar één plek waar eerlijkheid geconceptualiseerd kan worden, en dat is in de ziel van een mens. Omdat de ziel van de mens zuivere liefde is; een goddelijke vonk, een deel van de Goddelijke Liefde - de Oerbron - is. Wat nu nodig is, is een bewustzijnsgroei in een nieuwe spiritualiteit en niet een groeiende overheids- of religieuze bemoeienis. De oude moraal was een stelsel van regels, dat werd opgelegd door een macht buiten jezelf en dat uit vrees werd nageleefd. In de nieuwe moraal ligt het goede niet meer in objectieve regels vast, maar in het hart van de mens. Er onstaat als het ware een ontwikkeling van een uiterlijke moraal naar een innerlijke moraal. Die verinnerlijking van de wet - want daar gaat het om - is ook waar Jezus keer op keer wijst!
Paus Bendictus XVI: 'Liefde groet door liefde. Ze is goddelijk omdat ze van God komt en ons, via de naaste, met God verenigt'.
Oprecht zoeken naar de waarheid is de basis van alle spiritualiteit! Het is de waarheid die ons vrij maakt, niet onze pogingen om vrij te worden!
10.0 Het ware (geloofs-)Pad 'De Tien Geboden bestaan niet! Want God deelt géén bevelen uit aan wat Hij heeft geschapen!'
Toch zijn er vandaag de dag miljoenen mensen die nog altijd geloven, dat God een hele reeks wetten heeft vastgelegd waaraan iedereen zich dient te houden. Deze mensen verklaren dat Gods Wet alle gedrag in de burgermaatschappij zou moeten sturen, begeleiden en beheersen. Er zijn hele landen waar de inwoners Gods Wet aanvaarden als het Burgerlijke Recht dat elk aspect van hun dageljiks leven beheerst. Maar wat is het ware pad naar God dan? Is dat via ontzegging, zoals sommige yogi's geloven? En hoe zit dat met het lijden? Vormen lijden én dienstbaarheid het pad naar God? Verdienen we de weg naar de Hemel door 'goed te zijn', zoals veel religies stellen? Of zijn wij vrij te handelen zoals wij willen, mogen wij alle regels overtreden en negeren, alle tradiotionele leerstellingen terzijde schuiven, toegeven aan alle genotzucht en op die manier het nirwana bereiken, zoals veel new-agers zeggen?
Wat is de juiste weg? Strikte morele richtlijnen volgen of doen wat je wilt? Traditionele waarden accpeteren of doen wat dat moment in je opkomt? De Tien Geboden of de 'zeven stappen' op weg naar verlichting?
God zegt in het boek van Neale Donald Walsch ('Ongewoon gesprek met God'): 'Elk hart dat oprecht vraagt welke weg naar God leidt, toon Ik het pad. Ieder ontvangt oprecht de waarheid. Komt tot Mij via het pad van je hart, niet via een reis door je verstand (red. geest). Je zult Mij nooit vinden in je verstand. Om Mij, God, werkelijk te kennen moet je buiten je verstand zijn'! 'Ik - God - begin met een verklaring die je zal verbazen en die misschien de gevoelens van veel mensen kwetst. De Tien Geboden of iets soortgelijks bestaan niet! Want wie zou ik moeten gebieden? Mijzelf? En waarom zouden dergelijke geboden noodzakelijk zijn? Wat ik maar wil, is n'est pas? Waarom is het daarom noodzakelijk iemand te gebieden? En als ik geboden had uitgevaardigd, zouden ze dan niet vanzelf gerespecteerd worden? Waarom zou ik iets zo graag willen dat Ik - God - er een gebod van maakte en dan vervolgens achterover leunen en toezien hoe het met voeten wordt betreden? Welke koning zou dat doen? Welke heerser? En Ik zeg je: 'Ik ben koning noch heerser. Ik ben gewoon de Schepper. De Schepper heerst niet, maar Hij schept, schept en blijft scheppen!'
'Ik - God - heb jullie geschapen, jullie gezegend - naar het beeld van de gelijkenis van Mij. En Ik heb jullie bepaalde beloftes en toezeggingen gedaan. Ik heb jullie in duidelijke taal verteld hoe het jullie zal vergaan als jullie één worden met Mij. Jij bent, net als Mozes, iemand die oprecht zoekt. Ook Mozes stond, net als jij, voor Mij, smekend om antwoorden. 'O God van mijn voorvaderen', riep hij. 'God, indien ik genade vind en uw ogen gevonden heb, maak mij toch uw wegen bekend, zodat ik U ken. Bedenk toch dat deze natie uw volk is'. En Ik kwam tot Mozes, net zoals Ik nu tot jou ben gekomen, met een goddelijk verbond, een eeuwigdurende belofte, een betrouwbare verbintenis. 'Hoe krijg ik zekerheid?' vroeg Mozes klagend. 'Omdat Ik het je heb gezegd', antwoorde Ik. 'Je hebt Gods woord'. En het woord van God was niet een gebod, maar een verbond'.
De vraag die nu als eerste bij me opkomt, is : 'Hoef ik me dan niet aan de Tien Geboden te houden om in de hemel te komen?' Ook Mozes stelde een soortgelijke vraag: 'God, indien ik genade in uw ogen gevonden heb, maak mij toch uw wegen bekend, zodat ik u ken'. Het is de vraag die alle mensen overal hebben gesteld sinds het begin der tijden. God zegt: 'Mijn antwoord is eeuwig; er is géén gebod en dat zal er nooit zijn! Wie zou ik moeten straffen als Mijn geboden niet worden gerespecteerd? God deelt geen bevelen uit aan wat Hij heeft geschapen. God vertelt Zijn kinderen die willen horen, dat wat zij allen weten'.
Verlichting is begrijpen dat je nergens naartoe hoeft, niets hoeft te doen en niemand hoeft te zijn, behalve exact dezelfde persoon die je op dit moment bent!
11.0 De nieuwe mensbeeld 'De universele moraal'
De oude regels over moraal moeten worden afgebroken, want die passen niet meer bij het nieuwe mensbeeld. Door absolute leefregels wordt de identiteit van een groep uitgedrukt en daarmee per definitie de buitenstaander uitgesloten. Specifieke gebruiken geven immers niet alleen vorm aan een religieuze praktijk, maar ook aan het zelfbeeld van de groep (christenen met hun kruisjes, joden met hun keppeltjes, en moslims met hun hoofddoeken). Daarom moet de wereld niet langer verdeeld zijn in een wij en een zij, in ons volk tegenover een ander volk. Alle wetten zijn door de mensen gemaakt en niet van God afkomstig! Jezus zegt [Mar. 7, 19] tegen een groep wetsgeleerden, die hem vroeg waarom zijn leerlingen zich niet hielden aan de traditie van de oudsten: 'Niet wat van buitenaf in de mens komt, kan hem onrein maken. Maar wat uit de mens komt, dát maakt hem onrein'!
De Bijbel en de Koran is voor de meeste gelovigen geen wetenschappelijk boek, dat 'alles vertelt over de wereld en de mens'. De Bijbel en de Koran bevat geen wegwijzers die je de juiste richting aanwijzen. De Bijbel en de Koran is evenmin een verzameling van geloofswaarheden, maar vertelt slechts over mensen die zoekend en worstelend God ontdekken! De evangeliën bevatten een zekere hoeveelheid aan biografische en historisch materiaal, maar kunnen niet beschouwd worden als verslaggeving, biografie of memoires. Het zijn boeken van geloofsverkondiging en ze vormen een complexe mengeling van overgeleverde herinneringen, symbolische-religieuze interpretatie en literair-theologische constructies van weleer.
- Welke waarheid is de (enige) ware? Het juiste antwoord op deze vraag is 'tolerantie'; de universele moraal!
We moeten niets geloven gewoon, omdat een ander het zegt. Maar aangezien ons inzicht beperkt is, hebben we allen een verschillende benadering van de waarheid. Alleen vanuit een lege geest kunnen we onze zoektocht naar het zelf beginnen; naar mijn of jouw waarheid én niet die van een ander! Op die manier ontstaat er een nieuw-mensbeeld!
Hans Zevenboom
|