|
1.0 Inleiding
Wat gebeurt er als mensen doodgaan?
Dat is waarschijnlijk de vraag die de mensheid het meest heeft beziggehouden en in verwarring heeft gebracht. Houden we gewoon op met leven zonder enig teken van onszelf op aarde achter te laten, behalve onze stoffelijke resten? Worden we later alleen weer tot leven gewekt door een Opperwezen als we goede cijfers hebben gehaald tijdens ons leven? Gaan we naar de Hel of het Hemelrijk? Of komen we terug als dieren, zoals de Hindoes geloven, of misschien generaties later als andere mensen.
 Veel gewone mensen die aan de rand van de dood zijn geweest en een wonderbaarlijke glimp hebben opgevangen van de wereld aan de andere kant. Een wereld die liefde en begrip uitstraalt en die alleen bereikt kan worden via een opwindende tocht door een tunnel of een schacht. In die wereld zijn overleden familieleden aanwezig, badend in bovenaards licht. Een opperwezen heerst over die wereld en biedt de ‘nieuwaangekomene’ een terugblik op zijn leven vóórdat hij hem weer terugstuurt naar de aarde om verder te leven. Zulke van de dood teruggekeerde mensen worden nooit weer helemaal de ‘oude’. Ze staan volop in het leven en geven blijk van hun overtuiging dat liefde en kennis het allerbelangrijkste zijn.
2.0 Waarom Bijna-doodervaringen ons intrigeren
Bijna-doodervaring [BDE]
Wat voor uitwerking heeft het op de mensen die een BDE’ er na staan? En waarom zijn de mensen zo gefascineerd door de bijna-doodervaring? Zijn BDE’ ers echt dood? Bevestigt de BDE godsdienstige ideeën? Wat voor effect heeft een BDE op iemand met zelfmoordplannen? Zou het bewijs van het bestaan van BDE’ s de wetenschap doen veranderen?
 Veel mensen willen tot op vandaag de dag nog steeds antwoorden hebben op veel fundamentele vragen over bijna-doodervaringen. Maar wat blijkt uit vele onderzoeken, dat de mensen die volop in het leven staan, minder goed raad weten met de bijna-dood dan met de dood zelf! En dat komt volgens mij, omdat wij mensen ons leven hebben doorgebracht met grenzen te leggen. We geloven dat ‘één lichaam, één ik’ een natuurwet is. Dus als we dan ineens moeten aanvaarden dat wij kosmische of lichtwezens zijn die uit drie verschillende aspecten, drie basale kernen bestaan te weten een ziel, een geest en een fysiek lichaam, dan worden onze mentale grenzen overschreden. De bestaande, oude overtuigingen worden aangetast omdat er – noem het maar gemakshalve - méér dan één ‘ik’ in hetzelfde lichaam kan huizen. Onze grenzen, onze ideeën, onze overtuigingen over hoe de wereld eruit zou moeten zien, worden daardoor aan het wankelen gebracht.
Het verband met de vraag waarom we zo geïntrigeerd zijn door BDE’s wordt nu duidelijk. De grens tussen leven en dood blijft mensen angst inboezemen. We leren dat de dood iets is dat we moeten vermijden. We proberen onze gedachten aan de dood uit te bannen, omdat we diep in ons hart bang zijn voor het onbekende; de dood. Gewoonlijk leren we langzamerhand in ons leven de betekenis van de dood kennen. Maar deze scheidslijn tussen leven en dood wordt nu aangetast door de bijna-doodervaring (BDE).
3.0 Niets nieuws onder de zon
 In alle tijden en culturen was men ervan overtuigd dat met de dood van het lichaam de essentie van de mens, meestal de ziel genoemd, bleef bestaan. Culturen en religies houden al duizenden jaren rekening met het hiernamaals en de transitie van een leven na de dood. Eén van de oudste geschreven voorbeeld van dit universele idee over de dood is uit het oude Egypte, waar men volgens het ‘Egyptische Dodenboek’ van de schrijver Ani (ongeveer 1250 v. Chr.) geloofde dat de ziel na de dood de aarde verlaat en de tocht door de onderwereld begint, waarna de overledene nog één uitdaging wacht voordat hij het hiernamaals kan binnentreden. Als de overledene de waarheid sprak was hij verzekerd van een gelukzalige onsterfelijkheid in het aangezicht van de Zonnegod.
Op oude grottekeningen in Spanje en Frankrijk zijn scenes afgebeeld die verband lijken te houden met beschrijvingen van bijna-doodervaringen. Maar één van de oudste legendes over een bijna-doodervaring is geschreven door de Griekse filosoof Plato (427-347 v. Chr.) in zijn boek Politeia: ‘De mythe van Er’, ook wel 'Het visioen van Er’ genoemd.
‘…… deze soldaat werd gedood op het slagveld. Toen men 10 dagen later terugkwam voor zijn lichaam was er geen sprake van ontbinding. Twaalf dagen na zijn vermeende dood kwam hij tot leven op de brandstapel en vertelde over zijn reis naar het hiernamaals’.
Ook schreef Plato het volgende over de ziel:
‘De tijd bestaat niet in de onstoffelijke wereld. Het tijdelijke, stoffelijke lichaam is de tijdelijke drager van de ziel, die blijft. De ziel, los van het lichaam, komt in contact met overleden personen. Wordt bijgestaan bij de overgang door beschermgeesten’.
‘De dood is een ontwaken, is een zich herinneren van de ziel. Tijdens het leven is het bewustzijn de waarheden uit de onstoffelijke wereld vergeten’. ’De ziel is gevangen in het lichaam en wordt door de zintuigen beperkt in waarnemen’.
4.0 Het christendom
 Eén van de centrale leerstellingen uit het christendom is, dat liefde en vergeving met elkaar verbonden zijn. Dit was ook de boodschap van Jezus.
In het Oude en Nieuwe Testament staan veel verwijzingen naar een onsterfelijke ziel en een stoffelijke, sterfelijk lichaam. Enkele citaten over de dood en het verblijf van de ‘geest’ buiten het lichaam.
In Prediker 12: 6 staat het volgende over de dood geschreven:
‘Want de mens gaat naar zijn eeuwig huis en de rouwklagers gaan rond de staar; voordat het zilveren koord losgemaakt en de gouden lamp verbroken wordt …. En het stof wederkeert tot de aarde, zoals het geweest is, en de geest wederkeert tot God die hem geschonken heeft’.
En in 2 Korinthiërs 12 schrijft Paulus:
‘Ik weet dat een mens in eenheid met Christus veertien jaar geleden - of het in het lichaam was weet ik niet, of het buiten het lichaam was weet ik niet. God weet het - dat zo iemand is meegevoerd tot in de derde hemel. Ik weet dat zo´n mens - of het in het lichaam was of los van het lichaam weet ik niet, dat weet God - dat hij is meegevoerd naar het paradijs en onzegbare dingen heeft horen zeggen die een mens niet mag uitspreken’.
Pas gedurende de tweede Concilie van Constantinopel in 553 na Chr. zou de christelijke Kerk het idee van een persoonlijke wedergeboorte officieel en definitief verwerpen!
5.0 Omschrijving Bijna-Doodervaring
 De term bijna-doodervaring (BDE) is in het jaar 1972 -‘75 door de Amerikaanse arts Raymond A. Moody in de wereld gebracht. Dat gebeurde door zijn werk als cardioloog.
Mensen werden in een situatie van klinische dood bij hem gebracht en door reanimatie werden de mensen van een wisse dood teruggebracht in het leven. De mensen vertelden hem nadien bijzondere verhalen die zij tijdens de reanimatie beleefd hadden en hem hebben doen verwonderen. Hij heeft dit toen bestempeld als een ‘bijna-doodervaring’. Maar het was in eerste instantie dr. Kübler-Ross [1], in de Verenigde Staten, die het taboe dat op de dood doorbrak. Zij liet ons zien dat sterven meer is dan je met ‘weten en meten’ kunt omvatten. In haar workshops en lezingen wees ze op het belang van aandacht geven aan dat wat je in je leven tot nu toe niet hebt kunnen of durven aanpakken of oplossen. Op het belang van het creëren van ‘veilige plekken’ waar mensen de confrontatie met deze zgn. ‘unfinished business’ kunnen aangaan, om daarmee nieuwe ruimte te maken voor wie ze zijn. Ze was één van de artsen die het woord ‘liefde’ weer een plek gaven in de zorg voor andere mensen.
Als we enkele gerenommeerde artsen, geestelijken en spiritualisten mogen geloven is het heel aannemelijk dat er sprake is van een vorm van leven, of groter bewustzijn, na de dood. Toch hangen veel wetenschappers een tegenovergestelde theorie aan. Het zou namelijk ook het geval kunnen zijn, dat de prettige sensaties het gevolg zijn van ons brein dat tijdens het stervensproces abnormaal functioneert.
Cardioloog P. van Lommel, BDE-onderzoeker heeft de bijna-dood-ervaring als volgt gedefinieerd:
“Een bijna-doodervaring is een geestelijke ervaring die kan optreden tijdens een periode van klinische dood, maar ook tijdens een stervensproces of soms zonder duidelijke aanleiding. De bijna-doodervaring is een universele ervaring die over de hele wereld en door alle tijden heen wordt vermeld, die onafhankelijk is van leeftijd, intellect of godsdienst.”
DE BDE is een noëtische [2] ervaring, een ervaring van verlichting die op één of andere manier een inzicht verschaft waaraan, voor degene die het heeft meegemaakt, niet valt te tornen. De BDE is een ervaring van mystieke verlichting.
[1] Elisabeth Kübler-Ross heeft in 1069 met haar boeki ‘Lessen voor levenden; gesprekken met stervende, het taboe over sterven en dood in onze westerse maatschappij weten te doorbreken.
[2] Noëtische Wetenschap is de leer waarbij ervan uitgegaan wordt dat mensen door middel van een bundeling van hun geestelijke vermogens invloed kunnen uitoefenen op bijvoorbeeld doodservaringen.
6.0 Verschil astrale projectie en Bijna-doodervaring
 Het verschil tussen een bijna-doodervaring (BDE) en een (‘gewone’) uittreding, astrale projectie of buitenlichamelijke ervaring (BLE) is, dat een bijna-doodervaring een ervaring in een veranderde bewustzijnsstaat van een persoon is die klinisch dood is!
De term (‘gewone’) uittreding daarentegen, ook wel astrale projectie of astraal reizen genoemd, wordt gebruikt als term voor een paranormaal verschijnsel waarbij het zogenaamde astraallichaam (ook wel ‘geestlichaam’ of aura-energieveld genoemd, [1]) of ook wel de ziel uit het lichaam zou treden. De ziel (hogere of innerlijke Zelf, de essentie, de spirit) verlaat het lichaam en kan bewust door verschillende aardse en astrale dimensies (de hogere sferen) ‘reizen’.
Een bijna-doodervaring (BDE) zou als een uittreding met een tijdelijk karakter kunnen worden, terwijl de dood als een uittreding met permanent karakter verondersteld kan worden.
Heb je ooit een buitenlichamelijke ervaring (BLE) gehad?
De kans is groot dat je hier niet alleen in staat, want dit intrigerende verschijnsel komt vaker voor dan je denkt. Een BLE wordt vaak aangeduid als een astrale reis, astrale projectie, out-of-body-experience (OBE) of uittreding. Normaal gesproken vindt dit plaats tijdens de slaap, wanneer het hoger bewustzijn (ziel, spirit of essentie) het lichaam verlaat en de meer subtiele dimensies van het bestaan bezoekt.
Veel mensen verwarren BLE’ s met dromen, maar het is belangrijk om toch het onderscheid te maken. Een BLE is de scheiding of losmaken van ons bewustzijn van ons fysieke lichaam. Dromen zijn daarentegen een reeks van aaneengeschakelde beelden en ongecontroleerde emoties die we kunnen ervaren als we slapen. Deze dromen doen ons geloven, dat we op een grote reis gegaan zijn.
 Het voornaamste twistpunt rond BLE’ s betreft niet meer of ze echt voorkomen, maar hóe we ze moeten plaatsen. Gaat het om zuiver (neuro)psychologisch verschijnselen of zijn er ook uittredingen die je alleen parapsychologisch kunt verklaren? Volgens sommige onderzoekers zou het bijvoorbeeld kunnen gaan om een uiting van een neurologische eigenaardigheid waardoor mensen lijden aan een afwijkend slaap-ritme. Een meer psychologische verklaring voor uittredingen is, dat ze berusten op een onbewuste projectie van voorstellingen of een wensdroom over een spirituele werkelijkheid. Keer op keer lezen we in de psychologische literatuur dat wetenschappers nu dan eindelijk een ‘rationele verklaring’ hebben gevonden voor BLE’ s. Dit zien we met name bij uittredingen tijdens bijna-doodervaringen, omdat die meer dan ooit nu in de belangstelling staan. Daarbij valt op dat die verklaring bij voorbaat het bestaan van paranormale ervaringen tijdens een uittreding uitsluit!
[1] Astraallichaam, ook wel geestlichaam wordt in de esoterische literatuur voorgesteld als de vierde laag van de aura. Fout! Redactie: ‘Het elektromagnetisch energieveld of aura kent geen verschillende energielagen of ‘schillen’. Meer informatie over aura en chakra’s is te lezen in de Nieuwsbrief’…..
7.0 Zijn de BDE’ ers echt dood?
Ja, hoe dicht zijn BDE’ers bij de dood of zijn de BDE’ers echt dood?
De laatste vraag is moeilijk te beantwoorden. Vaak zijn reanimatiepogingen gestaakt, omdat artsen geen tekenen van leven meer zagen. Of EEG-monitoren, bevestigd aan de hersenen, registreerden alleen nog maar zgn. ‘rechte lijnen’. Dus er was geen registreerbaar teken van hersenactiviteit meer. En toch komen zulke mensen soms terug uit een gewisse dood, en geen medisch deskundige weet precies waarom.
 Volgens de klassieke definitie is de dood [1] de toestand waaruit je niet meer terugkomt. De toestand wordt gedefinieerd als onomkeerbaar. Vandaar dat BDE’ ers omdat ze wel zijn teruggekomen, per definitie niet echt dood waren. Maar er is wel aan een aantal medische criteria voldaan in hun geval. Hun hart sloeg bijvoorbeeld langere tijd niet, of ze ademden niet. Er zijn zelfs gevallen waarbij hersengolven stopten en vervolgens weer spontaan op gang kwamen. Er zijn mensen die hypothermie krijgen (een drastische verlaging van de lichaamstemperatuur) en dan geen enkel teken van hersenactiviteit vertonen tot ze weer warmer beginnen te worden.
Hoewel ze dicht bij de dood zijn, zijn ze er per definitie niet helemaal. Het voorkomen van dit soort situaties geeft ons alle reden eens stil te staan bij de vijf-minuten-regel! Een regel die stelt dat als het hart al vijf minuten niet meer klopt, het geen zin heeft door te gaan met de pogingen tot reanimatie omdat de hersenen hopeloos zonder zuurstof komen te zitten.
Technisch gesproken zijn BDE’ ers dus nooit echt dood, maar ze komen er wel veel dichter bij dan de meeste mensen ooit zijn geweest. De les die we hieruit kunnen leren, is dat we nog lang niet alles weten over de fysiologie van het doodgaan!
[1] Van klinisch dood spreekt men als iemand géén waarneembare tekenen van leven (meer) vertoont: met name géén hartslag, géén ademhaling, en géén bewustzijn. Maar de functies van de hersenen zijn nóg niet volledig uitgeschakeld! Als men spreekt over hersendood, bedoelt men het volledige en onherstelbare verlies van hersenfuncties. Bij hersendood is herstel uitgesloten! Wel is iemand die hersendood wordt verklaard een perfecte donor, omdat het een donor is met een zogenoemd kloppend hart. Wanneer iemand hersendood is, zijn de hersencellen zo beschadigd dat deze de vitale hersenfuncties niet meer kan uitvoeren.
8.0 De BDE als hallucinatie
Sommige mensen beweren dat BDE’s niets meer zijn dan hallucinaties, een geestelijke beleving veroorzaakt door stress, zuurstofgebrek of zelfs drugs. Eén van de sterkste argumenten tegen deze opvatting is de BDE bij een patiënt met een ‘vlakke’ EEG!
 Het elektro-encefalogram, of EEG, meet de elektrische activiteit van de hersenen. Deze activiteit wordt zichtbaar gemaakt door middel van een lijn op een doorlopende reep papier. Deze lijn gaat op en neer, net als de elektrische activiteit van de hersenen wanneer de desbetreffende persoon denkt, praat, droomt of een andere willekeurige handeling uitvoert. Als de hersenen dood zijn, geeft het EEG een rechte lijn te zien op het beeldscherm van de monitor, waaruit geconcludeerd kan worden dat de hersenen niet meer in staat zijn tot denken of handelen. Een ‘vlak’ EEG is de wettelijke definitie van de dood!
Zonder elektrische activiteit kunnen de hersenen niet actief zijn. Zelfs hallucinaties zijn te zien op een EEG! Toch hebben veel mensen met een ‘vlak’ EEG een BDE gehad. Zij konden het navertellen. Wel dient opgemerkt te worden dat EEG’ s de activiteit van de hersenen niet altijd exact weergeven. Het komt voor dat wanneer de elektroden van het apparaat wordt aangesloten op een schaal met gelatine, er toch een patroon van hersengolven te zien zijn. Het kan zijn dat het EEG-apparaat een storing oppikt; waarschijnlijk de radiogolven. Dit wordt soms ´de geest van het apparaat´ genoemd. Soms verkeert de hersenactiviteit op zo´n laag niveau, dat het de EEG-signalen niet registreert.
9.0 Waarom niet alle BDE’s hetzelfde zijn
 Zou niet iedereen die sterft dezelfde doodservaring moeten hebben? Mijn antwoord is nee! Dit heeft allemaal te maken het bewustzijn; de gedachten, ideeën en overtuigingen die je gedurende je hele leven had over ‘de dood’.
Zie het eens zo: als tien mensen naar Frankrijk zouden gaan, zouden ze allemaal verschillende ervaringen hebben. Drie van hen zouden misschien vertellen dat ze een bepaald gebouw hadden bezocht. Vijf zouden mogelijk uitweiden over het heerlijke eten in Frankrijk en twee zouden misschien terugkomen met het verhaal over de uitgestrekte lavendel-velden in het zuiden van Frankrijk. Dus iedereen zou bij ‘terugkeer’ uit Frankrijk - uit een schijnbare wereld - een iets ander verhaal hebben, hoewel de verhalen elkaar op bepaalde gebieden zouden overlappen. Op dezelfde manier zijn er bij BDE’ s géén twee verhalen precies hetzelfde, ook al overlappen de kernmerken elkaar binnen het algemene kader van ervaringen!
10. Slot
 Een BDE is een bijzondere bewustzijnstoestand die ontstaat tijdens een dreigende of werkelijke periode van lichamelijke, psychologische en emotionele dood. Waarom ontstaan er in iemands leven zulke ingrijpende veranderingen na een bijna-doodervaring, is moeilijk te verklaren. Maar door je te verdiepen in persoonlijke, psychologische, maatschappelijke en wetenschappelijke aspecten van bijna-doodervaringen – maar ook nadenkt over klinisch dood-zijn, hersendood-zijn, en biologisch dood-zijn – wordt je als het ware gedwongen om meer algemene vragen te stellen over het leven.
Wat is de oorsprong van het leven? Wie ben ik? Waarom ben ik hier? Wanneer en hoe komt er een einde aan mijn leven? En wat betekent de dood nu voor mij? Gaat mijn ‘leven’ dan nog gewoon door? Besef wel, dat wat er met ons leven ook gebeurt, hoe wij onszelf ook ontwikkelen, welke voorspoed of tegenslag wij ook in ons leven te verwerken krijgen, de dood zal er altijd zijn!
Hans Zevenboom
Literatuurverwijzing:
- Boek ‘De tunnel en het licht’, Raymond A. Moody
- Boek ‘Eindeloos bewustzijn’, Pim van Lommel
- Boek ‘Derde gesprek met God’, Neale D. Walsch
- Boek ‘Stemmen van de overzijde’, Rosemary Altea
- Boek ‘Bewijzen van reïncarnatie’, Ian Stevenson
- Boek ‘Vredig in het licht’, Dannion Brinkley
- Boek ‘Over de drempel van de dood’, J.B. Delacour
- Boek ‘Op de drempel van de dood’, Stafleu’s wetenschappelijke Uitgeversmaatsch.
|
